PROSES GÜVENLİĞİ
Büyük Endüstriyel Kaza, herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan, kuruluş içinde veya dışında çevre ile insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen tehlikeli kimyasal maddenin sebep olduğu büyük bir emisyon, yangın veya patlama olayını ifade etmektedir.
1976 yılında İtalya’nın Seveso kasabasında gerçekleşen bu kaza sonrasında, endüstriyel kazaların oluşmasının engellenmesi ve gerekli önlemlerin alınması adına hazırlanmış olan Seveso Direktifi (82/501/EEC) kabul edilmiştir. 9 Aralık 1996’da ise 96/82/EC sayılı “Tehlikeli Maddeleri İçeren Büyük Kaza Risklerinin Kontrolüne İlişkin Direktif (Seveso-II Direktifi)” yayımlanmıştır. Seveso-II Direktifinin ülkemiz mevzuatına uyumlaştıran “Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik” Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca oluşturulan bir komisyon ile hazırlanarak, 30 Aralık 2013 tarih ve 28867 Mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yazılım portalı olan Çevre Bilgi Sistemi bünyesinde yer alan Seveso Bildirim Sistemi (BEKRA Bildirimi), Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik Eki’nde yer alan Tehlikeli Kimyasal Maddeleri bulunduran kuruluşların, bulundurdukları maddeler ile miktarlarını toplama kuralı hesabı yaparak Bakanlık’a beyan ettikleri sistemdir. Yönetmelik gereği işletmeler tarafından yapılması gerekli olan bu beyan, Seveso Bildirimi olarak adlandırılmaktadır.
Yapılan Seveso Bildirimi sonrasında işletmeler, sistem tarafından “Alt Seviyeli Kuruluş”, “Üst Seviyeli Kuruluş” veya “Kapsam Dışı” olarak sınıflandırılır.
Seveso Bildirim Sistemine, online.cevre.gov.tr adresinden erişim sağlanabilmektedir.
Güvenlik Yönetim Sistemi, Dahili Acil Durum Planı, Kamu Bilgilendirmesi, vb.
- Büyük Endüstriyel Kazalarla İlgili Hazırlanacak Büyük Kaza Senaryo Dokümanı Tebliği
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200630-10.htm
- Büyük Endüstriyel Kazalarla İlgili Hazırlanacak Güvenlik Raporu Tebliği
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/04/20190419-26.htm
– İşletmecinin Genel Yükümlülükleri
– Bildirimler (BEKRA)
– Kazaların Belirlenmesi
– Kantitatif Risklerin Değerlendirilmesi
– Risk Kontrol Önlemlerinin Belirlenmesi ve Uygulanması
– Mümkün Olan En Yüksek Önlem Seviyesinin Belirlenmesi
– Domino Etkisinin Belirlenmesi
– Büyük Kaza Önleme Politikasının Hazırlanması
– Güvenlik Yönetim Sisteminin Oluşturulması
– Patlamadan Korunma Dokümanında Bulunan Zone Haritalarının Eklenmesi
– Güvenlik Raporunun Yazılması
– Acil Durum Planlamalarının Yapılması
– Kamuoyu Bilgilendirilmesi
– İşletmeci tarafından büyük kazaların önlenmesi ve zararların azaltılması için alınan önlemlerin yetersiz olduğunun tespiti durumunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kuruluşu veya tesisi kapatır ya da ilgili bölümlerin çalışmasını durdurur.
– İşletmeci tarafından güvenlik raporunun ve dahili acil durum planının süresinde teslim edilmediği durumunda, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, kuruluşu veya tesisi kapatır ya da ilgili bölümlerin işletilmesini durdurur.
– Kapatma veya durdurma kararı, nedenleri ve alınması gereken tedbirlerle birlikte işletmeciye bildirilir.
– Diğer durumlarda, 2872 sayılı Çevre Kanunu ve 4857 sayılı İş Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-1’inde bulunan Bölüm 1 ve Bölüm 2’de verilen tehlikeli madde listelerinde, Kolon 2’deki eşik değerlere eşit veya üzerinde, ancak Kolon 3’teki değerlerin altındaki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran her bir kuruluş, alt seviyeli kuruluş olarak tanımlanmaktadır. Bu tesisler Büyük Endüstriyel Kaza Önleme Politikası (BEKÖP/BKÖP) hazırlamakla yükümlüdürler.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkındaki Yönetmeliğin Ek-1’inde bulunan Bölüm 1 ve Bölüm 2’de verilen tehlikeli madde listelerinde, Kolon 3’teki değerlere eşit veya üzerindeki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran her bir kuruluş, üst seviyeli kuruluş olarak tanımlanmaktadır. Bu tesisler bu yönetmelik gereğince Güvenlik Raporu hazırlamakla yükümlüdürler.
Seveso II direktifinin en önemli unsurlarından biri olan bu sistem aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır.
Organizasyon ve Personel: Organizasyonun tüm kısımlarında büyük tehlikelerin önlenmesinde yer alan personellerin görev ve sorumlulukları ile kuruluşta bulunan tüm çalışanlara gerekli eğitimlerin verilmesi.
Büyük Kazaların Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi: Herhangi bir sebeple meydana gelen büyük tehlikelerin belirlenmesi için prosedürlerin benimsenmesi, uygulanması ve bu tehlikelerin olma olasılığı ile şiddetinin değerlendirilmesi.
İşletim Kontrolü: Tesiste yapılması gereken bakım işleri, ekipman ve geçici durma dönemlerini kapsayan, güvenli işletme sağlamak için gerekli prosedür ve talimatların hazırlanıp benimsenmesi.
Değişimin Yönetimi: Tesiste meydana gelen herhangi bir değişikliğin planlanması ya da yeni tesislerin planlanması için hazırlanan prosedür ve talimatların benimsenmesi.
Acil Durumlar için Planlama: Yapılan çalışmalar ile önceden tespit edilecek acil durumların belirlenmesi, acil durum planlarının hazırlanması, test edilmesi ve gözden geçirilmesi, ilgili personelin özel eğitim almasının sağlanması amacıyla hazırlanan prosedür ve talimatların belirlenmesi.
Performansın İzlenmesi: Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi hazırlanması ve burada belirlenen hedeflere uyulması. Uyum sağlanamaması durumunda düzeltici ve önleyici faaliyetlerin araştırılması, önlemlerin alınması için mekanizmaların oluşturulmasını kapsamalıdır.
Denetleme ve İnceleme: Hazırlanan sistemlerin etkinliği ve uygunluğunun periyodik bir şekilde değerlendirilmesi için prosedürlerin belirlenmesi ve uygulanması.
İlgili Dökümanı Görüntülemek için Tıklayınız.
Koruma Katmanı Analizi (LOPA) ve Güvenlik Bütünlük Seviyesi (SIL) Belirlenmesi
Risk Yönetimi Uzmanları, Güvenlik Enstrümanlı Sistemlere SIL değerleri belirlemek için bir Koruma Katmanı Analizi (LOPA) kullanarak Güvenlik Bütünlük Seviyesi (SIL) İncelemeleri yürütür. Bu yaklaşım, IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) standartları, IEC 61508 ve IEC 61511 gereksinimlerini karşılar. SIL İncelemesi, emniyet, çevresel sonuçlar ve ekonomik kayıp açısından proses tehlikelerini azaltabilen (cihazlı) güvenlik önlemlerinin “amaca uygun” bir tasarımını oluşturmak için kullanılan bir yöntemdir.
LOPA’nın birincil amacı, bir kaza senaryosuna karşı yeterli koruma katmanlarının mevcut olup olmadığını belirlemektir (risk tolere edilebilir mi?). Bir senaryo, bir sonucun işlem karmaşıklığına ve olası en kötü durum önem derecesine bağlı olarak bir veya daha fazla Bağımsız Koruma Katmanı (IPL) gerektirebilir. Belirli bir senaryoda, sonucun önlenmesi için yalnızca bir katmanın başarılı bir şekilde çalışması gerektiği unutulmamalıdır. Bununla birlikte, hiçbir katman tamamen güvenilir olmadığından, kaza riskini tolere edilebilir hale getirmek için yeterli koruma katmanları sağlanmalıdır.
Ayrıca LOPA, belirli bir senaryo için bir kaza riskini kontrol etmek için yeterli IPL olup olmadığına karar vermek için tutarlı bir temel sağladığından faydalıdır. Bir senaryonun tahmini riski kabul edilebilir olmadığında, ilave IPL’ler eklenir. Doğası gereği daha güvenli tasarımı kapsayan alternatifler de değerlendirilir.
Metodoloji
Spesifik LOPA metodolojisi, olay sıklığını, sonuç şiddetini ve IPL’lerin bir senaryo riskine yaklaşma olasılığını başlatmak için büyüklük sıralaması kategorilerini kullanır. LOPA’yı yürütmek için kullanılan temel adımlar:
- Önem düzeyine göre HAZOP’tan Tehlike Senaryosunu seçin.
- Hedef Frekans değerinibelirleyin.
- HAZOP’tan Başlatma Neden(ler)ini belirleyin ve Başlatma Nedeni Olasılığını (ICL) ölçün.
- Uygulanabiliyorsa Aralıklı Tehlike değerini belirleyin.
- HAZOPta verilen güvenlik önlemlerinden Bağımsız Koruma Katmanlarını (IPL’ler) belirleyin.
- Her bir IPL için Talep Üzerine Arıza Olasılığını (PFD) ölçün.
- Varsa, Koşullu Değiştiricileri / Güvenlik Açığı Faktörlerini tanımlayın ve miktarını belirleyin.
- Her bir Güvenlik, Çevresel ve Ticari sonuç kategorisi için LOPA Oranını uygun şekilde hesaplayın.
- LOPA Oranını kullanarak, gerekirse mevcut Güvenlik Enstrümanlı Sistem (SIS) için Bütünlük Düzeyi (IL) gereksinimlerini belirleyin veya ek IPL veya SIS gereksinimlerini belirleyin ve SIS bütünlük düzeyini değerlendirin.
Layer of Protection Analysis (LOPA) andSafetyIntegrity Level (SIL) Assignment
Risk Management ProfessionalsconductsSafetyIntegrity Level (SIL) Reviewsusing a Layer of Protection Analysis (LOPA) toassign SIL valuestotheSafetyInstrumentedSystems. Thisapproachmeetstherequirements of the IEC (International ElectrotechnicalCommission) standards, IEC 61508 and IEC 61511. The SIL Review is a methodtoestablish a “fit-for-purpose” design of (instrumented) safetymeasures, whichareabletomitigateprocesshazardswithrespecttosafety, environmentalconsequences, andeconomicloss.
Theprimarypurpose of LOPA is todetermineiftherearesufficientlayers of protectionagainst an accidentscenario (can the risk be tolerated?). A scenariomayrequireoneormoreIndependentProtectionLayers (IPLs) depending on theprocesscomplexityandpotentialworst-caseseverity of a consequence. Notethatfor a givenscenario, onlyonelayermustworksuccessfullyfortheconsequenceto be prevented. However, since nolayer is completelyreliable, sufficientprotectionlayersmust be providedtorenderthe risk of theaccidenttolerable.
Additionally, LOPA is usefulbecause it provides a consistentbasisforjudgingwhethertherearesufficientIPLstocontrolthe risk of an accidentfor a givenscenario. Whentheestimated risk of a scenario is not acceptable, additionalIPLsareadded. Alternativesencompassinginherently safer designareevaluated as well.
Methodology
Thespecific LOPA methodologyusesorder of magnitudecategoriesforinitiatingeventfrequency, consequenceseverity, andthelikelihood of failure of IPLstoapproximatethe risk of a scenario. Thekeystepsusedtoconductthe LOPA arelistedbelow:
- Select HazardScenariofrom HAZOP based on itsseveritylevel.
- Select TargetFrequency (TF).
- IdentifyInitiatingCause(s) fromthe HAZOP andquantifyInitiatingCauseLikelihood (ICL).
- DetermineIntermittentHazard(s) creditifapplicable.
- IdentifyIndependentProtectionLayers (IPLs) from HAZOP safeguards.
- QuantifytheProbability of Failure on Demand (PFD) foreach IPL.
- IdentifyandquantifyConditionalModifiers/VulnerabilityFactorsifapplicable.
- Calculatethe LOPA RatioforeachSafety, Environmental, and Commercial consequencecategory as applicable.
- Using the LOPA Ratio, determineIntegrity Level (IL) requirementsfortheexistingSafetyInstrumentedSystem (SIS), ifrequired, oridentifyrequirementsforadditional IPL or SIS andevaluate SIS integritylevel.
PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI (PKD) HAZIRLANMASI
30.04.2013 tarih ve 28633 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik” gereğince patlayıcı ortam oluşması ihtimali bulunan işyerleri “Patlamadan Korunma Dokümanı” hazırlamakla yükümlüdür.
Yönetmeliğe göre yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı kimyasalların bulunduğu tüm alanlarda patlayıcı alan ZONE (BÖLGE) hesabının yapılması gerekmektedir.
Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) kapsamında yapmış olduğumuz çalışmalar aşağıdaki gibidir;
İşyerinde kullanılan tüm MSDS’ler (Malzeme Güvenlik Bilgi Formu) incelenerek yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı özellikteki kimyasalların belirlenmesi,
Belirlenen kimyasallara göre EN 60079-10-1, EN 60079-10-2 ve CEI 31-35 standartları kullanılarak Zone ( Bölge) hesaplamalarının yapılması,
Zone (Bölge) haritaları çizilerek, Patlamadan Korunma Dokümanının oluşturulması,
Bu kapsamda talep edilmesi halinde, belirlenen Zone (Bölge) içerisinde kalan Exproof ekipman uygunluğu hizmetimizde mevcuttur.
Patlamadan Korunma Dokümanını hangi firmalar hazırlamalıdır?
Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren ve patlayıcı ortam oluşma ihtimali bulunan işyerlerinde uygulanmaktadır.
Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanması gereken iş yerlerine aşağıdaki örnekler verilebilir.
- Doğalgaz dolum istasyonları,
- Benzin istasyonları,
- Boyahaneler,
- Tehlikeli gaz veya toz depolama tankları
Fakat öte yandan, yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı her türlü kimyasalı bulunduran, üreten, işleten, kullanan, depolayan ve dolumunu yapan tesisler, Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlamakla yükümlüdürler.
Şirketimiz endüstriyel tesislerin yangın risk analizleri ve yangından korunma sistemlerin projelendirmesi konusunda hizmet vermektedir.
Kullanılan Modeller ;
- Jet Yangınları
- Patlama (BLAST-BLEVE)
- Toksik Etkiler Ve Konsantrasyon Değişiklikleri
İş Ortaklarımız
